Service
Winkelmandje
Menu
Alleen deze week gratis verzending bij aankoop van Hill's! Lees meer

Hoe herkent u stress bij uw paard en wat kunt u eraan doen?

Geschreven door Astrid |

Iedere paardenliefhebber herkent het wel: uw paard lijkt onrustig, kijkt gespannen om zich heen of schrikt van dingen waar hij normaal niet van opkijkt. Stress bij paarden komt vaker voor dan we denken, soms heel subtiel, soms duidelijk zichtbaar. Maar hoe weet u nu of uw paard écht stress ervaart, en nog belangrijker: wat kunt u eraan doen om hem te helpen ontspannen? In deze blog leest u hoe u stress bij uw paard herkent, welke signalen u niet mag missen én wat u praktisch kunt doen om meer rust en balans te creëren.

paard en eigenaar

Wat is stress nou eigenlijk?

Stress is een natuurlijke reactie van het lichaam op spanning, gevaar of verandering. Het zorgt ervoor dat uw paard alert is en klaar om te reageren, bijvoorbeeld door te vluchten of zich te verdedigen. Er bestaan, net als bij mensen, twee vormen van stress: acute stress en chronische stress.

  • Bij acute stress ervaart het paard een kort moment van spanning. Denk aan schrikken van een hond die voorbij rent, een hard geluid of een dreigende situatie met een ander paard. Zodra het gevaar voorbij is, herstelt het lichaam weer. Hoe snel dat gebeurt, verschilt per paard en hangt af van de ernst van de prikkel.
  • Bij chronische stress blijft dat alarmsysteem echter te lang actief. Het paard ervaart dan langdurige spanning en komt niet meer volledig tot rust. Dit kan leiden tot lichamelijke en mentale overbelasting, verminderde weerstand en gedragsproblemen. Chronische stress kan ontstaan door ziekte, voertekort, herhaalde acute stressmomenten of bijvoorbeeld een verhuizing.

Ondersteuning voor uw paard

Wat zijn stress signalen?

Wanneer een paard spanning ervaart, laat het subtiele signalen zien. Deze zijn soms zo klein dat u ze gemakkelijk over het hoofd ziet. Door uw paard regelmatig te observeren, leert u deze signalen steeds beter herkennen.

Veelvoorkomende stresssignalen zijn:

  • Grote, gespannen ogen (vaak met zichtbaar oogwit) en ronde neusgaten
  • Zwaarder ademen of overdreven snuiven
  • Hoger dragen van de staart
  • Onrustig gedrag (schrapen, steigeren, heen en weer lopen)
  • Overmatig kauwen of likken in de lucht
  • Schrikachtig of over-alert reageren
  • Veel gapen
  • Oren plat naar achteren
  • Hoofd hoog gedragen
  • Strakke lippen
  • Zwiepen met de staart

Sommige paarden laten spanning heel duidelijk zien, terwijl anderen subtielere signalen geven. Niet elk stresssignaal betekent meteen dat uw paard in paniek is, soms probeert hij juist de spanning te verwerken of zichzelf te kalmeren. Paarden doen dit door middel van zogenoemde kalmerende signalen.

Wat zijn kalmerende signalen?

Kalmerende signalen zijn gedragingen waarmee een paard spanning probeert te verminderen of conflicten wil vermijden. Ze helpen het paard zichzelf te kalmeren, maar ook om anderen (mensen of dieren) te laten zien dat het geen bedreiging vormt.

Signalen die hierbij vaak te zien zijn: gapen, knipperen, kauwen, een nekshake, ogen half sluiten, kauwen met de tong uit de mond, schudden met het hele lichaam, eten of juist vertragen in beweging. Minder bekende signalen zijn bijvoorbeeld draaien met de nek, het hoofd laag en weer hoog brengen, in een boog lopen of met de achterhand naar voren draaien. Hoe meer signalen u ziet, hoe hoger de spanning.

Het doel van deze signalen is dat de spanning uiteindelijk afneemt. Dat kan intern zijn (het paard kalmeert zichzelf) of door de reactie van de omgeving: de prikkel verdwijnt, een persoon verandert zijn houding, of het paard herkent de situatie en kan die beter aan.

Wat u zelf kunt doen voor uw paard

Er zijn verschillende manieren om uw paard te helpen meer rust en balans te vinden, zowel lichamelijk als mentaal. Supplementen kunnen ondersteunen, maar het begint altijd met observeren en eerlijk kijken naar uw paard.

Observeren

Let op wat uw paard u probeert te vertellen: spanning tijdens het poetsen, moeite met stilstaan, schrikkerig zijn of juist sloom gedrag, zijn signalen dat er iets uit balans is. Acute stress kan bijvoorbeeld ontstaan bij transport, een nieuwe stal, vuurwerk of intensieve trainingen. Komt dit te vaak voor, dan kan het overgaan in chronische stress.

Sociaal contact

Sociaal contact is minstens zo belangrijk: paarden zijn kuddedieren en hebben behoefte aan interactie met soortgenoten. Door samen te kunnen staan, spelen of elkaar te groomen, kunnen ze natuurlijk gedrag vertonen en spanning beter afvoeren.

Training

Pas ook uw training aan op wat uw paard op dat moment nodig heeft. Een rustige, voorspelbare training met voldoende afwisseling en ontspanning helpt om vertrouwen op te bouwen. Grondwerk en lichte schriktraining kunnen hierbij waardevolle toevoegingen zijn: ze vergroten het zelfvertrouwen van uw paard en leren hem beter met spanning om te gaan. Vergeet daarbij ook uzelf niet, want uw eigen houding en ademhaling hebben grote invloed op de gemoedstoestand van uw paard.

Mentale verrijking

Ook mentale verrijking is belangrijk om spanning te voorkomen. Paarden zijn nieuwsgierige dieren die graag iets te onderzoeken of doen hebben. Speelgoed, zoals voerballen, likstenen of ophangbare speeltjes, kunnen verveling verminderen bij paarden die (tijdelijk) minder weidegang hebben. Ook simpele aanpassingen, zoals takken om aan te knabbelen of hooinetten op verschillende hoogtes, zorgen voor meer afwisseling en natuurlijke activiteit. Zo blijft uw paard niet alleen lichamelijk, maar ook mentaal in balans.

Voermanagement

Kijk ook goed naar het voermanagement en de manier van huisvesting. Sommige paarden worden onrustig als ze te lang op stal staan of te weinig vrije beweging krijgen. Een stal met uitloop, paddock paradise of weidesysteem zorgt dan vaak voor meer rust. Stress rondom het voeren komt eveneens veel voor: onregelmatige voermomenten, te weinig ruwvoer of concurrentie tijdens het eten kunnen spanning veroorzaken. Door ruwvoer onbeperkt of verdeeld over de dag aan te bieden en een rustige voersituatie te creëren, brengt u vaak al veel balans terug.

Samen grazen en wandelen

Ook samen grazen of wandelen kan helpen om spanning te verlagen. Dit nabootsen van natuurlijk kuddegedrag (samen rustig bewegen en eten) versterkt de band en het vertrouwen tussen u en uw paard.

Supplementen

Supplementen kunnen helpen bij innerlijke onrust of spanning. Denk aan producten met magnesium, valeriaan, passiebloem of andere rustgevende kruiden die het zenuwstelsel op milde wijze ondersteunen, zonder dat uw paard sloom wordt.

Leer uw paard begrijpen

Het belangrijkste is om uw paard écht te blijven observeren en begrijpen. Elk paard is anders, en wat voor de één ontspannend werkt, kan voor de ander juist spanning geven. Door goed te kijken, kleine signalen op te merken en stap voor stap te werken aan rust in de training, voeding en leefomgeving, helpt u uw paard om zich weer veilig en in balans te voelen. Zo ontstaat een sterke vertrouwensband!

Vragen over stress bij paarden?

Heeft u na het lezen van dit artikel nog vragen over stress bij paarden? Ons veterinaire team staat voor u klaar om u persoonlijk advies te geven. Neem gerust contact met ons op via dierenarts@medpets.be.

Astrid-Klein

Over de auteur

Astrid, paraveterinair bij Medpets

Astrid is paraveterinair en werkt bij Medpets als content specialist, waar ze haar jarenlange praktijkervaring inzet om huisdiereigenaren te voorzien van duidelijke en betrouwbare informatie. Ze is gespecialiseerd in konijnengedrag en denkt graag mee over vernieuwende producten en blogs die aansluiten bij de behoeften van dier en baasje.

Lees meer over Astrid