Is deze besmetting met vogelgriep uniek?
Voor Nederland was het de allereerste bevestigde besmetting van H5N1 bij katten met symptomen. Maar in andere landen zijn al eerder gevallen gemeld:
- Polen, Frankrijk, VS, Zuid-Korea: katten overleden na H5N1-infectie
- België (2025): twee katten besmet op een pluimveebedrijf
- VS en Zuid-Korea: besmetting door eten van rauw vlees
Bovendien blijken Nederlandse katten en honden in eerdere onderzoeken al antilichamen tegen H5 te hebben gehad, zonder ziek te worden. In Nederlandse onderzoeken werd bij 13,3% van de jachthonden en 3,7% van de huishonden antilichamen tegen H5 gevonden. Bij 2,8% van de buitenkatten werden antistoffen tegen H5 vogelgriep aangetoond. Deze honden en katten waren niet ziek en er was géén viraal materiaal aanwezig. Dat betekent: blootstelling komt voor, maar uiteindelijke ziekteverschijnselen zijn zeldzaam.
Kunnen honden ook vogelgriep krijgen?
Ja, honden kunnen besmet raken met vogelgriep en net als bij katten lijkt dat meestal te gebeuren via:
- eten van dode wilde vogels
- jagen op besmette vogels
- eten van rauw, besmet vlees
Maar zoals gezegd: blootstelling komt voor, maar uiteindelijke ziekteverschijnselen zijn zeldzaam.
Kunnen andere huisdieren ook vogelgriep krijgen?
Er is nog veel onduidelijk over vogelgriep. Het is daarom ook niet goed bekend welke dieren wel of niet gevoelig zijn voor een infectie. Wel is bekend dat konijnen, fretten, schapen en geiten ook vogelgriep kunnen krijgen, maar het komt dus heel weinig voor.
Kunt u als mens vogelgriep van uw hond of kat krijgen?
Tot nu toe zijn geen gevallen bekend waarbij mensen besmet zijn geraakt via een hond of kat. Toch gelden er voorzorgsmaatregelen:
- laat een ziek dier u niet likken
- laat het dier niet in bed slapen
- was uw handen na contact
- houd zieke dieren, waar mogelijk, binnen
Voorzichtigheid is geboden, maar paniek is zeker niet nodig.
Welke symptomen kunnen voorkomen bij katten of honden met H5N1?
De symptomen zijn vaak niet specifiek, wat het lastig maakt om direct vogelgriep te herkennen. De klachten kunnen mild beginnen maar snel verergeren. Vroege symptomen zijn:
- hoge koorts
- sloomheid
- minder eten
- oogontsteking
- neusuitvloeiing
Ernstige verschijnselen die kunnen ontstaan zijn:
- benauwdheid of hijgen
- trillingen
- wankele, ongecoördineerde gang
- bewustzijnsverlies
- stuiptrekkingen
Bij ernstige neurologische klachten is de prognose zeer slecht. Behandeling met antivirale middelen is bij dieren niet toegestaan, deze middelen zijn uitsluitend voor humaan gebruik. Ondersteunende zorg (zoals pijnstilling, vocht en ontstekingsremmers) kan soms helpen, maar bij ernstige infecties is herstel zeldzaam.
Wat moet u doen als uw hond of kat contact heeft gehad met een (dode) vogel?
Neem extra scherp de volgende adviezen in acht als uw dier in contact is gekomen met een dode vogel:
- voorkom dat uw huisdier wilde vogels oppakt of opeet
- houd katten binnen als er lokaal vogelgriep speelt
- lijn honden aan in risicogebieden
- ga naar uw dierenarts als u ongewone symptomen ziet binnen een week na contact
Hoe wordt vogelgriep vastgesteld?
De diagnose vogelgriep kan worden gesteld door uw dierenarts. De dierenarts neemt hiervoor monsters bij uw huisdier, namelijk:
- keel-/neus-swab
- rectale swab
Deze worden opgestuurd naar WBVR (Wageningen Bioveterinary Research). De uitslag is er meestal binnen 1-3 dagen. Bij een positieve uitslag moet de dierenarts of eigenaar dit melden bij de NVWA (er is meldplicht), maar: Er is géén bestrijdingsplicht bij huisdieren. Een positieve uitslag leidt dus niet automatisch tot euthanasie. De NVWA en GGD geven vervolgens advies over hygiëne en eventuele risicobeoordeling.
Hoe kunt u uw hond of kat beschermen tegen vogelgriep?
Er zijn een aantal praktische zaken die u zelf kunt doen om uw huisdier te beschermen tegen vogelgriep:
- Houd contact met wilde vogels zo klein mogelijk: Honden aanlijnen in gebieden met vogelsterfte, katten binnenhouden tijdens uitbraken en laat dieren nooit aan dode vogels snuffelen of ervan eten.
- Geef geen rauw vlees met mogelijk wild-vogel-oorsprong: In meerdere landen is besmetting door rauw vlees aangetoond.
- Let op hygiëne: Handen wassen na contact met zieke dieren en zieke dieren apart houden van andere huisdieren.
- Neem bij twijfel contact op met de dierenarts: Zeker bij acute koorts en neurologische klachten.
Moet u als eigenaar nu ongerust worden?
Niet per se. Dit soort gevallen zijn zeer zeldzaam, maar laten zien dat het risico niet nul is, vooral wanneer katten of honden veel in contact komen met wilde vogels of rauw wild eten. Met goede voorzorgsmaatregelen kunt u uw huisdieren uitstekend beschermen.
Heeft u nog vragen over vogelgriep bij huisdieren? Kijk op de website van FOD of neem contact op met de FAVV.
